รู้จักภาควิชาฟิสิกส์ จุฬาฯ
จุดเริ่มต้นของความรู้…สู่แรงผลักดันทางวิทยาศาสตร์ไทย
ภาควิชาฟิสิกส์มุ่งนำองค์ความรู้ด้านฟิสิกส์ตอบสนองความต้องการของสังคมหลากหลายมิติ ทั้งด้านการศึกษา การวิจัย และการพัฒนาเทคโนโลยี โดยการจัดกิจกรรมบริการวิชาการ การอบรมเชิงปฏิบัติการ การให้คำปรึกษาทางเทคนิค และการถ่ายทอดเทคโนโลยีแก่หน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และชุมช อีกทั้งยังส่งเสริมให้นิสิตและคณาจารย์มีส่วนร่วมในกิจกรรมจิตอาสา และโครงการเพื่อสาธารณประโยชน์ เพื่อเสริมสร้างจิตสำนึกในการใช้วิทยาศาสตร์อย่างรับผิดชอบต่อสังคม
History of the Department of Physics
ประวัติความเป็นมา
ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ก่อตั้งขึ้นเพื่อส่งเสริมการเรียนการสอนและการวิจัยด้านฟิสิกส์ โดยมุ่งพัฒนาองค์ความรู้ใหม่และผลิตนักฟิสิกส์ที่มีศักยภาพในการขับเคลื่อนสังคมอย่างต่อเนื่อง
พ.ศ. 2459 เริ่มการเรียนการสอนวิชาฟิสิกส์พื้นฐาน
วันที่ 26 มีนาคม 2459 การเรียนการสอนวิชาฟิสิกส์ระดับมหาวิทยาลัยในประเทศไทย เริ่มต้นพร้อมการสถาปนาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ที่ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในครั้งแรกฟิสิกส์เป็นเพียงวิชาพื้นฐานวิชาหนึ่งสำหรับนิสิตเตรียมแพทย์ภายใต้ความดูแลของคณะอักษรศาสตร์และวิทยาศาสตร์เท่านั้น ในปี พ.ศ. 2466 กรมหลวงสงขลานครินทร์ พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระราชบิดาในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ เจรจาขอความร่วมมือทั้งทางด้านบุคลากรและเงินสนับสนุนจากมูลนิธิร็อคกี้เฟลเลอร์ มูลนิธิดังกล่าวตกลงให้ความช่วยเหลือครั้งแรกเป็นเวลา 5 ปี และช่วยเหลือต่อเนื่องมาจนถึงปี พ.ศ. 2478
พ.ศ. 2478 ปริญญาบัณฑิตฟิสิกส์รุ่นแรก
ถึงแม้วิชาฟิสิกส์พื้นฐานในตอนแรกมีขึ้นเพื่อสอนนิสิตเตรียมแพทย์เท่านั้น แต่การบริหารจัดการวิชาดังกล่าวก็เป็นวิชาในแผนกวิชาฟิสิกส์ ที่มีหัวหน้าแผนกวิชาท่านแรก คือ ศาสตราจารย์ อับราฮัม เพร็สส์ (Abraham Press) เมื่อปี พ.ศ. 2467 พ.ศ. 2473 คณะอักษรศาสตร์และวิทยาศาสตร์เปิดสอนหลักสูตร 3 ปี สำหรับประกาศนียบัตรครูมัธยม สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ สี่ปีต่อมา หลักสูตรปริญญาบัณฑิตสาขาวิชาฟิสิกส์ได้รับอนุมัติโดยประกาศไว้ในพระราชบัญญัติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2477 ในช่วงแรก ผู้จบหลักสูตรประกาศนียบัตรครูมัธยมสาขาวิชาวิทยาศาสตร์สามารถศึกษาต่อในหลักสูตรปริญญาบัณฑิตนี้ได้โดยเรียนเพิ่มอีกเพียงหนึ่งปี แผนกวิชาฟิสิกส์ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยจึงเป็นแผนกวิชาฟิสิกส์แห่งแรกในประเทศไทย ที่เปิดสอนหลักสูตรปริญญาบัณฑิตสาขาวิชาฟิสิกส์ พ.ศ. 2478 บัณฑิตฟิสิกส์รุ่นแรกและบัณฑิตวิทยาศาสตร์สาขาอื่นๆ รวม 7 คน เข้ารับพระราชทานปริญญาบัตรจากพระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพย์อาภา ผู้แทนพระองค์ ร่วมกับบัณฑิตคณะอื่นๆ และในปีเดียวกันได้มีพิธีเปิดตึกวิทยาศาสตร์ใหม่ ซึ่งในเวลาต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นตึกฟิสิกส์ 1 และเป็นตึกที่เป็นสัญลักษณ์ของภาควิชาฟิสิกส์จวบจนปัจจุบัน
พ.ศ. 2485 มหาบัณฑิตสาขาวิชาฟิสิกส์คนแรก
แม้ว่าพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งบัณฑิตวิทยาลัยผ่านการเห็นชอบอย่างเป็นทางการในปี พ.ศ. 2505 แต่การศึกษาระดับมหาบัณฑิตของแต่ละคณะเกิดขึ้นก่อนหน้านั้นแล้ว ในปี พ.ศ. 2485 มหาบัณฑิตสาขาวิชาฟิสิกส์ท่านแรกเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตร หนึ่งปีต่อมา พระราชบัญญัติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2486 บังคับให้คณะวิทยาศาสตร์และคณะอักษรศาสตร์แยกอิสระออกจากกัน ช่วงต้นคณะวิทยาศาสตร์มีแผนกวิชาเพียง 4 แผนกวิชา คือ ฟิสิกส์ ชีววิทยา เคมี และคณิตศาสตร์
พ.ศ. 2500 ติดตั้งกล้องดูดาวบนดาดฟ้าตึกฟิสิกส์ 1
พ.ศ. 2500 อาจารย์ระวี ภาวิไล นักวิจัยดาราศาสตร์ที่มีชื่อเสียงของประเทศไทย สร้างหอสังเกตการณ์ดาราศาสตร์พร้อมติดตั้งกล้องโทรทรรศน์เส้นผ่านศูนย์กลาง 12 1/3 นิ้ว ขึ้นที่บริเวณดาดฟ้าตึกฟิสิกส์ 1 ในปีถัดมา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ เสด็จมาทรงส่องดาวด้วยพระองค์เองที่หอสังเกตการณ์ดาราศาสตร์ดังกล่าว พ.ศ. 2535 เริ่มเปิดใช้งานกล้องโทรทรรศน์เส้นผ่านศูนย์กลาง 45 เซนติเมตร ที่ได้รับความอนุเคราะห์จากรัฐบาลญี่ปุ่น และหอสังเกตการณ์ดาราศาสตร์ ซึ่งสร้างขึ้นจากเงินงบประมาณของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเพื่อทดแทนของเดิม
พ.ศ. 2525 หลักสูตรดุษฎีบัณฑิตฟิสิกส์ได้รับการอนุมัติ
ประมาณปี พ.ศ. 2507 ตึกฟิสิกส์ 2 เริ่มเปิดใช้งานอย่างเป็นทางการ ต่อมาภายหลังในปี พ.ศ. 2538 มีการสร้างตึกมหามกุฎขึ้นทดแทนตึกฟิสิกส์ 2 เดิม เพื่อรองรับภาควิชาอื่นๆ ในคณะวิทยาศาสตร์ที่มีจำนวนเพิ่มมากขึ้น พระราชบัญญัติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2522 มีผลให้ “แผนกวิชาฟิสิกส์” เปลี่ยนคำเรียกเป็น “ภาควิชาฟิสิกส์” ที่ใช้กันอยู่จนถึงปัจจุบัน หลังจากนั้นในปี พ.ศ. 2525 หลักสูตรดุษฎีบัณฑิตฟิสิกส์ได้รับอนุมัติ ส่งผลให้ภาควิชาฯ มีหลักสูตรครบทั้งระดับปริญญาบัณฑิต มหาบัณฑิต และ ดุษฎีบัณฑิต นับแต่นั้นเป็นต้นมา
HEADS OF DEPARTMENT
รายนามหัวหน้าภาควิชาฟิสิกส์
Prof. A.C.Baily
พ.ศ. 2471 – 2474
ศ.ม.จ.รัชฏาภิเษก โสณกุล
พ.ศ. 2474 – 2477
ศ.หลวงพิทยพยัต
พ.ศ. 2477 – 2483
ศ.หลวงประวัติวรวิชชุการี
(ม.ล.ประวัติ อิศรางกูร)
พ.ศ. 2483 – 2492
ศ.เย็น สุนทร-วิจารณ์
พ.ศ. 2492 – 2504
ศ.เพ็ง โสมนะพันธุ์
พ.ศ. 2504 – 2514
ศ.ยรรยง ณ ตะกั่วทุ่ง
พ.ศ. 2514 – 2518
ศ.วิชัย หโยดม
พ.ศ. 2518 – 2522
รศ.ดร.วิจิตร เส็งหะพันธุ์
พ.ศ. 2522 – 2526
ผศ.ฉันทนา อิศรางกูร ณ อยุธยา
พ.ศ. 2526 – 2530
รศ.ดร.รัชนี รักวีรธรรม
พ.ศ. 2530 – 2534
ผศ.สมพงษ์ ฉัตราภรณ์
พ.ศ. 2534 – 2538
รศ.ดร.อนันตสิน เตชะกำพุช
พ.ศ. 2539 – 2543
ผศ.ดร.พิศิษฐ์ รัตนวรารักษ์
พ.ศ. 2543 – 2547
ผศ.ดร.ขจรยศ อยู่ดี
พ.ศ. 2547 – 2555
รศ.ดร.รัฐชาติ มงคลนาวิน
พ.ศ. 2555 – 2559
ศ.ดร.บุญโชติ เผ่าสวัสดิ์ยรรยง
พ.ศ. 2559 – 2563
รศ.ดร.ธิติ บวรรัตนารักษ์
พ.ศ. 2563 – 2564
ผศ.ดร.โศจิพงศ์ ฉัตราภรณ์
พ.ศ. 2564 – ปัจจุบัน